Klimaatbericht

Neerslag wordt steeds variabeler

25 september 2018

Klimaatmodellen laten zien dat de jaar-op-jaar fluctuaties in neerslag wereldwijd sterk zullen toenemen in een opwarmend klimaat. Dit heeft grote gevolgen voor neerslagextremen (overstromingen, droogtes) – en de daarbij behorende maatschappelijk gevolgen – want die worden vooral bepaald door de grootte van de fluctuaties.

Gemiddelde neerslag

Klimaatmodellen en metingen laten zien dat de wereldgemiddelde neerslag met zo’n 2 procent per graad opwarming toeneemt. Dit is minder dan de toename in atmosferisch waterdamp (~7 procent per graad), omdat er maar een beperkte hoeveelheid energie beschikbaar is voor verdamping. Ook zijn er grote regionale verschillen, waarbij droge gebieden steeds droger worden en natte gebieden steeds natter. De sterkste procentuele toename in neerslag vindt plaats in het noordpoolgebied, waar door het terugtrekkende zee-ijs de verdamping vanuit de open oceaan toeneemt.

Neerslagfluctuaties

Simulaties met klimaatmodellen laten echter zien dat de jaar-op-jaar fluctuaties veel sterker toenemen dan de gemiddelde neerslag, namelijk wereldwijd gemiddeld 3-4 procent per graad en boven land zelfs 4-5 procent per graad (figuur 1 en 2). Deze toename in de fluctuaties is kleiner dan die in atmosferisch waterdamp. Dat komt door een afname in de sterkte van de atmosferische circulatie en opwaartse bewegingen, die aan de basis liggen van neerslagvorming. Tweederde van alle continentale regio’s laat een robuuste toename in de neerslagvariabiliteit zien, en dit gaat op voor zowel tropische als niet-tropische gebieden, en voor alle seizoenen.

Gevolgen

Zowel de gemiddelde neerslag als de jaar-op-jaar fluctuaties nemen toe in een opwarmend klimaat. Beide hebben tot gevolg dat jaren met extreem veel neerslag waarschijnlijker worden.

KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja

Figuur 1. Verandering in de variabiliteit (standaarddeviatie) van neerslag boven land voor verschillende modellen, seizoenen en gebieden, gedurende de 21e eeuw.
Figuur 1. Verandering in de variabiliteit (standaarddeviatie) van neerslag boven land voor verschillende modellen, seizoenen en gebieden, gedurende de 21e eeuw.
Figuur 2. Modelgemiddelde verandering in neerslag, neerslagvariabiliteit en atmosferisch waterdamp als functie van de mondiale temperatuurverandering voor verschillende seizoenen en gebieden.
Figuur 2. Modelgemiddelde verandering in neerslag, neerslagvariabiliteit en atmosferisch waterdamp als functie van de mondiale temperatuurverandering voor verschillende seizoenen en gebieden.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Antarctisch warmterecord verbrijzeld door atmosferische rivier

    Op 18 maart 2022 gebeurde er in het Antarctische binnenland iets bijzonders. Normaal is het er ze...

    17 mei 2024 - Klimaatbericht
  2. Door satelliet EarthCARE meer begrip van klimaatverandering

    Eind mei wordt satelliet EarthCARE gelanceerd. EarthCARE is uitgerust met geavanceerde instrument...

    15 mei 2024 - Nieuwsbericht
  3. Meer zon in de lente

    Het KNMI houdt bij hoeveel zonnestraling het aardoppervlak bereikt, en ook hoe lang de zon schijn...

    14 mei 2024 - Klimaatbericht
  4. Noorderlicht komt zeldzaam zuidelijk boven Nederland door zonnestorm

    Vrijdag 10 mei bevond het noorderlicht zich boven Nederland. Dat het noorderlicht zo zuidelijk ko...

    13 mei 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten